Elay enpresak bere kontuak «euskara hutsez» egin eta erregistratzea lortu du

'Zerbitzua eta lana euskaraz' ziurtagiria lortzen aitzindari izan zen Elay enpresa, arlo industrialean lehenengotarikoa, eta gaur egun Euskaragileak enpresa batzordeko kide da. Eredu da euskara enpresan txertatzen eta beste enpresetan ere bide berdina har dezaten eragiten dihardu.

Pauso bat harago eman eta kontuak euskara hutsez egin eta erregistratzea lortu dute oraingoan. Berria-n egin du horren gaineko erreportajea Arantxa Iraolak eta Bai Euskarari Elkarteko zuzendari Rober Gutiérrezen hitzak ere jaso ditu bertan. Behean duzue erreportajea osorik:

Ebaketa zehatzean ari den enpresa bat da Elay. Besteak beste, autoentzako piezak egiten dituzte. 1965ean jarri zituzten lantokiaren oinarriak, Antzuolan (Gipuzkoa). Urteotan erruz handitu da, eta mundu zabalean hedatu da: Ameriketan eta Asian ere baditu fabrikak. Tokian tokiko begirada sendoa ere izan du beti, ordea, eta, urteotan, Euskal Herrian usu lotu da enpresaren izena lan munduan euskararen erabilera sustatzeko neurri eraginkorrekin. Aparteko urrats bat egin dute orain arlo horretan: enpresako kontuak «euskara hutsean» egin eta erregistratzea lortu dute. Espainiako Merkataritza Erregistroan aurkeztu behar izaten dira kontuak; harako urratsa ekainean egin zuten, dudekin, urrats hori oraindik inork egin gabea zen ustearekin, eta zer gerta zitekeen jakin gabe, baina argitu dira zalantzak.«Eskura dugu kontuen erregistroak onartu direla dioen ziurtagiria», azaldu du Elay taldeko kontseilari ordezkari Kristina Elkorok, pozik.

Enpresa handia da Elay, eta, horregatik, «derrigorrean» egin beharreko betekizunetako bat izaten da urtero «kontuen auditoria egin» eta kontuak aurkeztea. «Behin erregistroan onartuta, eskuragarri egoten dira handik tarte batera: edonoren esku, diru kopurutxo bat ordainduta. Hori izaten da prozedura normala», azaldu du Elkorok. Iazko kontuak egitea tokatu zaie aurten; ohikoa izaten den eran, urtea hastearekin hasi zuten bidea.

Prozeduraren helburua izaten da aurreko urteko kontu guztiak «berrikustea». Horretarako «kanpoko auditoreak» kontratatzen dituzte. «Guk goi mailako aholkularitza bat kontratatzen dugu: Deloitte», zehaztu du Elkorok. «Haiek berehala hasten dira itxitako urteko kontu guztiak berrikusten». Ikusi behar izaten da dena ongi egin den, eta enpresaren «ekonomia eta finantza egoera» baloratzea ere izaten da helburua. Epemuga bat egoten da lanerako: «Martxoaren 31rako eduki behar izaten dira kontuak formulatuta». Behin zenbaki guztien «irakurketa» guztia eginda dagoenean, auditoreek memoria bat eta kontuak prestatzen dituzte, eta enpresari eman: Administrazio Kontseiluak berrikusten ditu orduan. Han onetsita, Bazkideen Batzarrera doaz; han ere onesten badira, «sinatu eta itxi egiten dira».

Biltzar horiek guztiak euskaraz egiteko bidea osatuz joan dira urteotan, eta azken pausoa falta zitzaien: kontuak euskara hutsean egin eta erregistratzea. Aktak-eta euskaraz jaso arren, urrats hori oraindik euskara hutsezkoa ez izatea, prozedura osoari begira, «salbuespen bat» zen Elkoro eta haren kideentzat.

Aitortu du bidean dudak ere izan direla: «Akta hori delikatua da; ez edukiarengatik bakarrik, baizik eta kontuen formulazioak bere seriotasuna daukalako eta ondorioak izan ditzakeelako», adierazi du. «Kontuak euskaraz formulatuta egoteak esan nahi du edozein arazo izanez gero kontu horiekin, edozeinek erreklamatuko balitu ere, formulatu den hizkuntzako txostenean berrikusten dela dena». Horiek horrela, «badaezpada ere» jarraitzen zuten urrats hori egin gabe, bidea burutzea lortu gabe.

Hala ere, esana zioten kontuen auditoria egiten duen enpresari asmoa zutela urratsa egiteko, haien atxikimendua ere behar zen, eta egin dute azkenean. «Gurekin lan egiten duen aholkularitzakoek esan zuten aurten bazutela jendea prest: prest zeudela salto egiteko». Azken duda erregistroan zuten, nola hartuko ote zuten han agiria, baina ondo joan da han ere dena.

Bai Euskarari elkarteko zuzendaria da Rober Gutierrez; lan munduan euskararen erabilera areagotzeko eragitea dute helburu elkartean, eta beren jardunbideak talaia egokia ematen die albisteari neurria hartzeko. Albistea «garrantzitsua» dela argi du: «Lehendabiziko aldia da horrelako prozedura bat euskaraz burutzeko aukera dagoena». Adierazi du gehiegitan izaten direla trabak halako prozeduretan euskarazko dokumentuei «balio juridikoa» emateko, eta erabakigarritzat dauka Elayk egindako pausoa. «Izugarrizko albistea da: gaztelaniaz ere aurkeztu beharrik gabe onartu dute euskarazko dokumentu ofiziala».

Euskaraz, «natural»

Prozesu luze eta emankor baten emaitza da Elayrentzat: biribiltzea. «Elay 1992an hasi zen euskalduntze prozesuarekin», gogoratu du Elkorok. «Lan gogorra» egin zutela azaldu du, langileen «inplikazioa» ere lortu nahi izan dutela bidean, eta 2013a mugarri izan zela: «Ohartu ginen euskaraz lan egiten genuela». Ordutik, hala ere, apurka-apurka aurrerako pausoak egiten jarraitu dute, eremuak irabazten euskararentzat.

Gutierrezi garrantzitsua iruditzen zaio albiste horren harira gogora ekartzea Euskal Herrian badirela «euskara hutsean lan egiten saiatzen diren» enpresa ugari, eta «indartsuak» direla asko. «Egunerokoan» euskaraz jardun arren, usu «kanpoan» izaten dituzte zailtasunak, sentitzen baitute administrazioak ez dituela aski «babesten». Behin kontuak erregistrora eramanda Elayk berak zalantza izan zuen onartuko ote zituzten.

Horregatik merezi du aparteko arreta orain jakinarazi duten albisteak: «Izugarrizko garrantzia dauka Elayk egin duen urrats horrek, bidea irekitzen baitie euskaraz lan egiten duten gainerako enpresei».